Jan Wijenberg Den Haag
Oud-ambassadeur 18 november 2012
..aan: drs. F.C.G.M. Timmermans
Minister van Buitenlandse Zaken
open brief
gezocht: een staatsman
Beste Frans,
Het begon zo goed. Coalitiepartners gunnen elkaar wat, en de VVD gunt de PvdA het buitenlands beleid. Op 5 november legde je in het openbaar de eed op de Grondwet - dus ook op de artikelen 91 t/m 94 - af. Dat is niet niks en schept verplichtingen. Ten aanzien van het Midden-Oosten verklaart de regering:
Voor Israël: veilige, internationaal erkende Joodse staat.
Voor Palestijnen: onafhankelijke, democratische en levensvatbare internationaal erkende Palestijnse staat.
Het eerste is om twee redenen nutteloze onzin. De toelating tot de VN van de Joodse staat vond - onder de voorwaarde de Arabische staat te erkennen - plaats in 1948 en de veiligheid daarvan hangt vooral af van het gehoorzamen door Israël aan het dwingend internationaal recht, allereerst de onvoorwaardelijke terugtrekking uit alle bezette gebieden: Oost-Jeruzalem, de Westoever en Gaza. [Veiligheidsraadresolutie 242(1967); Internationaal Gerechtshof (IGH), 09-07-2004.]
Nederland bewijst lippendienst, maar ontplooide al 45 jaar geen enkel initiatief om deze eis realiteit te maken, aldus bijdragend aan alle regionale ellende van dien. De tomeloze Israëlische agressie in de MO-regio is de tweede oorzaak voor de onveiligheid van die staat. Nederland zou Israël bepaald een dienst bewijzen door dit desastreuze gedrag met de regels van het IGH in de hand tot vrede te dwingen. De veiligheid van staten wordt beschermd door het Handvest van de Verenigde Naties. Dat geldt ook voor Israël (en Palestina). Bijzondere regelingen zijn overbodig.
Het tweede snijdt meer hout. Nederland stemde in 1949 al in met de erkenning van de Arabische staat. [VN Alg. Verg. Resolutie 181-II] Door obstructie van Israël en Westerse landen, met Nederland in een prominente rol, kwam die erkenning er niet. Het IGH instrueerde de internationale gemeenschap deze nalatigheid te corrigeren.
Na onwaarschijnlijk veel geduld te hebben beoefend, neemt de Palestijnse Autoriteit eindelijk het initiatief. Palestina wil als staat tot de VN worden toegelaten, maar slechts met waarnemersstatus. Uit het nieuwe regeringsbeleid zou blijken, dat Nederland zich - eindelijk - conformeert aan de opdracht van het IGH. Niets lijkt logischer dan het Nederlandse besluit om, samen met de overgrote meerderheid van VN-lidstaten, op 29 november voor toelating van de Palestijnse staat te stemmen. De in voorbereiding zijnde tweede grote Israëlische grondoorlog op Gaza onderbouwt deze noodzaak eens te meer. De staat Palestina dient de bescherming tegen de Israëlische misdaden te krijgen die het Handvest geeft.
Geraadpleegde deskundigen in het internationaal recht bevestigen deze gedachtegang; sterker nog, zij zijn ervan overtuigd dat jouw Adviesraad Internationale Vredesvraagstukken tot geen andere conclusie zal (kunnen) komen.
Je schreef een brief aan de Tweede Kamer: Palestijnse status in Verenigde Naties. [DMM/MP-460/12, d.d. 15-11-2012] Je stelt daarin: Hoewel er tegen genoemde statuswijziging als zodanig geen juridische bezwaren bestaan, acht het kabinet de effecten ervan per saldo negatief.
'Al met al' is, naar jouw oordeel, indiening van de Palestijnse resolutie niet bevorderlijk voor het vredesproces.
De aangevoerde argumentatie vind ik, met permissie, ronduit liederlijk. In de eerste plaats haal je bij de eerste de beste gelegenheid het kersverse regeringsbeleid onderuit. Voorts is het voortreffelijke BZ-ambtenarenapparaat goed uitgerust om je, mocht je het nog niet geheel paraat hebben, solide onderbouwd te informeren: Israël en de Verenigde Staten, natuurlijk trouw ondersteund door Nederland, vormen de belangrijkste, langdurige en hardnekkigste wegversperringen voor vredesonderhandelingen. Het is gewoon als pervers te kwalificeren, dat de financiële en andere chantagemiddelen van juist deze landen zelfs maar in overweging worden genomen, laat staan ook gebruikt. Israël had bovendien al sinds 1967 uit alle bezette gebieden vertrokken moeten zijn. Als er bijgevolg al 'ernstige (financiële) gevolgen' zouden zijn, dan dienen die door de EU-lidstaten te worden gecompenseerd. En let wel, dat zijn dan vorderingen op Israël. Dat land is na 29 november a.s. namelijk de bezettende staat van de staat Palestina die de kosten voor onderwijs, gezondheidszorg en veiligheid in de bezette Palestijnse staat voor zijn rekening moet nemen. [Vierde Geneefse Conventie] (De herstelbetalingen voor de te verwachten aangerichte schade in Gaza dienen dit keer niet door de internationale gemeenschap, waaronder de Nederlandse belastingbetaler, te worden opgebracht, maar door Israël.)
Waarom schaadt je internationaal het Nederlandse prestige? De stelling luidt:
Bovendien geeft het circuleren van deze concept-resolutie weinig ruimte aan de VS of andere kwartetleden om met een initiatief te komen om het vredesproces nieuw leven in te blazen.
Je zou toch moeten beseffen dat de vertegenwoordigers van tenminste 133 landen, vol terecht onbegrip over zo veel hypocrisie, vóór het internationaal recht en vóór de staat Palestina zullen stemmen?
Nederland heeft de plicht om de ontwikkeling van de internationale rechtsorde te bevorderen [Grondwet, art. 91] en erkent het juridische primaat van het Internationaal Gerechtshof:
Binnen het Koninkrijk geldende wettelijke voorschriften vinden geen toepassing indien deze toepassing niet verenigbaar is met een ieder verbindende bepalingen van verdragen en van besluiten van volkenrechtelijke organisaties. [art. 94].
Het IGH, met groter juridisch gezag dan zelfs onze Hoge Raad, heeft de opdracht gegeven om de staat Palestina in het leven te roepen [zie noot 2 hieronder]. Op 5 november jl. zwoer jij trouw aan de Grondwet. Tien dagen later schond je jouw ambtseed.
De bloedeloze regeringsverklaring duidt op een volledig verkeerde interpretatie van het conflict tussen Israël en Hamas. Nederland dient als eerste de hand in eigen boezem te steken. De decennialange nalatigheid om Israël te disciplineren staat dat land toe zijn tomeloze agressie op zijn buren bot te vieren. Wij hebben decennia lang het gevoerde Israëlische beleid, de vernietiging van de Palestijnse samenleving, getolereerd. Ik voorspel dat - onder het voorbehoud van door de moslimwereld afgedwongen de-escalatie - zoals in 2008/2009, in Gaza bij voorrang zullen worden vernietigd: wat na de eerste Gaza-oorlog nog is overgebleven aan schamele infrastructuur, scholen, ziekenhuizen, ambulances en VN-faciliteiten. Het is bepaald niet uitgesloten dat de op handen zijnde Israëlische aanval bedoeld is om weer maximale materiële schade aan te richten. Dat past namelijk naadloos in de Israëlische lange termijn doelstellingen. Kennelijk maakt dat jou, zoals je voorgangers, niets uit.
In het huidige conflict staan twee aspecten centraal. Ten eerste, Gaza wordt door Israël al jarenlang bezet, beschadigd, belegerd en uitgeperst. De Gazanen hebben het recht op zelfbescherming. De Israëlische wurggreep moet onmiddellijk en definitief worden beëindigd. Ten tweede, Israël past zijn klassieke truc toe: provoceren tot de andere partij móet terugslaan, dan reageert Israël woedend, wijst op het schaamteloze gedrag van de ander dat 'Israël in gevaar brengt waardoor het belaagde land zich wel moet verdedigen, om er vervolgens genadeloos op los te slaan. Dat is precies wat ook nu gebeurt.
Houd, Frans, de tijdlijn van de feitelijke ontwikkelingen nauwkeurig vast en baseer daar je oordeel op. Nu al is vastgesteld dat Israël het initiatief heeft genomen en bestanden heeft geschonden.
Vooralsnog moet de conclusie zijn dat je ook op dit dossier je, alweer met permissie, door Israël volledig in de maling laat nemen.
De Nederlandse kiezer heeft weinig behoefte meer aan politici die met alle winden meewaaien. Meer dan ooit wellicht, zijn staatslieden nodig. Toon, beste Frans, dat je van staatsliedenhout bent gesneden. Het kan nog. Stem op 29 november vóór de Palestijnse staat en bestrijdt met al wat in je is de Israëlische bezetting en zijn vele andere grove misdaden. Maar bovenal, zet je in voor een rechtvaardige, dus duurzame vrede tussen Israël de Palestina op basis van het internationaal recht.
